Milton Ezrati • (NTDVN) 25/05/24 — Cải thiện gần đây trong xuất khẩu không phải là điều mà Trung Quốc cần theo đuổi và cũng không nên theo đuổi trong nỗ lực khôi phục sự thịnh vượng.
Tăng trưởng xuất khẩu khiêm tốn nhưng không đồng đều là điểm sáng duy nhất trong bức tranh kinh tế Trung Quốc hiện nay.
Sự cải thiện về doanh số bán hàng ở nước ngoài có thể làm giảm bớt những khía cạnh tồi tệ nhất của nền kinh tế và khiến các chỉ số tổng thể đi theo hướng mục tiêu tăng trưởng của Bắc Kinh, nhưng đây không phải là loại hỗ trợ mà Trung Quốc cần. Đó không phải là giải pháp lâu dài hay điều mà Bắc Kinh đang tìm kiếm. Nó có nguy cơ khiến các nhà hoạch định chính sách mất tập trung vào những gì họ phải làm.
Nhìn bề ngoài, những con số có vẻ đáng khích lệ. Sau nhiều tháng sụt giảm, tổng khối lượng xuất khẩu của Trung Quốc đã tăng 1,5% trong 3 tháng đầu năm và tăng thêm một chút vào tháng 4, giai đoạn gần đây nhất có dữ liệu đầy đủ. Về mặt giá trị, mức tăng trưởng từ đầu năm tới tháng 3 lên tới 4,4%. Tuy nhiên, mức tăng trưởng trong 4 tháng này che đậy một số xu hướng kém tích cực hơn. Toàn bộ tăng trưởng diễn ra vào tháng 1. Giá trị xuất khẩu giảm trong khoảng thời gian từ tháng 2 đến tháng 4, và xuất khẩu tháng 4 thấp hơn 7% so với mức tháng 1. Diễn biến hàng tháng này khiến người ta nghi ngờ về sự cải thiện chung trong xuất khẩu.
Các xu hướng mua hàng được báo cáo bởi các đối tác thương mại lớn của Trung Quốc đồng thời làm dấy lên câu hỏi về tính bền vững của sự cải thiện này. Ví dụ, Cục Thống kê Dân số của Bộ Thương mại Hoa Kỳ báo cáo rằng nhập khẩu hàng hóa Trung Quốc của Mỹ trong tháng 3, tháng gần đây nhất có dữ liệu, thấp hơn 26% so với chỉ 6 tháng trước. Ủy ban Châu Âu báo cáo rằng nhập khẩu của Liên minh Châu Âu (EU) từ Trung Quốc trong năm 2023, giai đoạn gần đây nhất có dữ liệu đầy đủ, thấp hơn 18% so với năm 2022. Năm 2023, con số của Nhật Bản thấp hơn 11% so với năm trước đó.
Các container hàng hóa được xếp chồng lên nhau tại cảng Diêm Điền ở Thâm Quyến, tỉnh Quảng Đông phía nam Trung Quốc, vào ngày 22/6/2021. (Ảnh: STR/AFP qua Getty Images)Những so sánh dữ liệu kiểu này hiếm khi tạo ra sự thống nhất. Tuy nhiên, bức tranh cho thấy rõ ràng rằng sự cải thiện xuất khẩu ở Trung Quốc không mạnh mẽ cũng như không chắc chắn như vẻ bề ngoài.
Thậm chí điều ít đáng khích lệ hơn là những lý do có thể có cho bất kỳ sự cải thiện nào trong xuất khẩu. Nếu sự gia tăng bất chợt thực sự xảy ra, nó có thể đến từ lợi thế về giá được tạo ra bởi sự kết hợp giữa việc đồng nhân dân tệ (CNY) mất giá trên thị trường ngoại hối và xu hướng giảm phát của Trung Quốc.
Theo tính toán được thực hiện gần đây bởi The Wall Street Journal, tác động tổng hợp của cả hai xu hướng này đã làm giảm giá hàng hóa Trung Quốc trên thị trường toàn cầu khoảng 14% so với 2 năm trước. Theo báo cáo kèm theo những tính toán này, lợi thế về giá này đã đóng vai trò như một loại “nhiên liệu tên lửa” cho hàng xuất khẩu của Trung Quốc.
Tuy nhiên, bất chấp những điều này, dữ liệu được trích dẫn ở trên cho thấy rõ ràng rằng lợi thế về giá vẫn chưa khiến các doanh nghiệp Mỹ, châu Âu và Nhật Bản từ bỏ những nỗ lực không ngừng nhằm đa dạng hóa nguồn cung ứng khỏi Trung Quốc.
Ngoài việc nghi ngờ liệu lợi thế về giá gần đây có thực sự là “nhiên liệu tên lửa” hay không, còn có lý do chính đáng để nghi ngờ liệu nguồn trợ giúp từ xuất khẩu này có phải là điều Trung Quốc muốn hoặc cần hay không. Bởi vì những mặt hàng đơn giản hơn, vốn là lĩnh vực mà các vấn đề về chất lượng và công nghệ ít quan trọng hơn, lại là những mặt hàng nhạy cảm nhất với giá cả, do đó, lợi thế mà Trung Quốc có được sẽ kéo nền kinh tế tập trung vào những loại sản phẩm đơn giản này.
Nói cách khác, điều đó sẽ đưa Trung Quốc quay trở lại quá khứ kém phát triển khi đây là nơi rẻ nhất để cung cấp những hàng hóa đơn giản như quần áo, giày dép và đồ chơi. Không còn nghi ngờ gì nữa, đây chính là lý do tại sao sự gia tăng xuất khẩu của Trung Quốc lại gây bất lợi cho các nền kinh tế châu Á mới nổi. Nhưng đây chính là loại nền tảng kinh tế mà Trung Quốc đang cố gắng vượt ra ngoài và hướng tới những sản phẩm phức tạp hơn, có giá trị cao hơn hoặc một nền kinh tế phụ thuộc vào xuất khẩu. Bước đi xa hơn này là điều mà Quỹ Tiền tệ Quốc tế đã khuyến nghị cho Trung Quốc và Bắc Kinh coi đây là mục tiêu dài hạn.
Ngay cả khi Trung Quốc chấp nhận một “giải pháp” thụt lùi như vậy cho nền kinh tế của mình, thì cũng không rõ tình trạng mất giá đồng tiền và giảm phát đang diễn ra sẽ kéo dài bao lâu, nếu Trung Quốc muốn duy trì loại hình tăng trưởng xuất khẩu này. Tuy nhiên, thực tế đây không phải là hướng đi mà Trung Quốc cần theo đuổi và cũng không nên theo đuổi trong nỗ lực khôi phục sự thịnh vượng. Nó không phải là câu trả lời cho những vấn đề kinh tế to lớn của quốc gia này.
Bài viết chỉ phản ánh quan điểm của tác giả, không nhất định phản ánh quan điểm của NTD Việt Nam.
Bảo Nguyên biên dịch; Theo The Epoch Times
Nhận thức là một quá trình... 